τoυ Έλσγουορθ Μπέικερ (Elsworth Baker) M.D.
Κάποια μέρα, θα γραφούν ολοκληρωμένες βιογραφίες και κριτικές για τον Βίλχελμ Ράιχ. Η ζωή του ήταν τόσο πολύ πλούσια σε εμπειρίες, που τη σημασία τους μόνο σταδιακά θα μπορέσουν να αντιληφθούν οι άνθρωποι του κόσμου μας. Παντρεύτηκε τρεις φορές και απέκτησε τρία παιδιά. Έζησε σε έξι χώρες και η γνώση που απέκτησε για τη ζωή και τις λειτουργίες της είναι ασύγκριτη.
Σε σημαντικά πεδία γνώσης λειτούργησε ως επαγγελματίας και επιπλέον τα εξέλιξε. Οι τομείς που ασχολήθηκε περιλαμβάνουν ψυχολογία, κοινωνιολογία, θρησκεία, χημεία, γεωργία, μετεωρολογία, αστρονομία, μηχανική, ζωγραφική, γλυπτική και μουσική, ενώ υπήρξε και αξιόλογος συγγραφέας. Στα τελευταία του χρόνια μελετούσε τη νομική.
Πέρα απ' αυτά, ίδρυσε και ανέπτυξε μια καινούρια επιστήμη, την Οργονομία. Την επιστήμη των λειτουργικών νόμων της κοσμικής ενέργειας και έναν καινούριο τρόπο σκέψης που ονόμασε «λειτουργισμό». Η κύρια αρχή τού λειτουργισμού είναι η ταυτότητα των μεταβλητών με την κοινή λειτουργική αρχή.
Ο Ράιχ άφησε κληρονομιά στην ανθρωπότητα πάνω από εκατό χιλιάδες χειρόγραφες σελίδες, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έχουν ακόμη δει το φως της δημοσιότητας. Παρόλα αυτά, γύρω στα 20 βιβλία και πάνω από 100 άρθρα έχουν ήδη εκδοθεί.
Με αυτό το κείμενο ευελπιστώ να παρουσιάσω μια συνοπτική περιγραφή της ζωής και της δουλειάς του, με μερικά μόνο δείγματα από τον κάθε τομέα.
Ο Βίλχελμ Ράιχ γεννήθηκε στο ανατολικότερο μέρος της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, στη γερμανική Ουκρανία, στις 24 Μαρτίου 1897. Οι γονείς του ήταν ευκατάστατοι κτηματίες που κατείχαν περίπου 1.000 στρέμματα γης. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο αγρόκτημά του. Παρακολουθούσε τα μαθήματα του σχολείου στο σπίτι με τη βοήθεια παιδαγωγών και πολύ νωρίς άρχισε να ενδιαφέρεται και να εξοικειώνεται με τα φαινόμενα της ζωής, τόσο στα φυτά όσο και στα ζώα, ειδικά με την αναπαραγωγή της ζωής. Είχε πολλές συλλογές εντόμων που τις μελετούσε με την καθοδήγηση του παιδαγωγού του. Η μητέρα του πέθανε όταν ο Ράιχ ήταν 11 ετών και αναμφίβολα ο θάνατός της επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της σκέψης του. Στα 17 έχασε τον πατέρα του. Για ένα χρόνο διεύθυνε μόνος τις δουλειές του αγροκτήματος, μέχρι που η περιοχή καταστράφηκε από τους Ρώσους το 1915.
Όλα αυτά συνέβαιναν χωρίς να διακόψει την ενασχόλησή του με τη γνώση. Μετά την ερήμωση της περιουσίας του κατατάχτηκε στον αυστριακό στρατό και υπηρέτησε ως υπολοχαγός στο ιταλικό μέτωπο μέχρι τη λήξη του πολέμου. Ο αδερφός του, δύο χρόνια νεότερος, πέθανε από φυματίωση όταν ήταν στα 22 του, αμέσως με τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Επιστρέφοντας από τον πόλεμο το 1918, ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική, στο πανεπιστήμιο της Βιέννης καταφέροντας να επιβιώσει με φροντιστήρια που έκανε σε άλλους φοιτητές. Την ίδια περίοδο οργάνωσε ένα σεμινάριο στη σεξολογία. Σύντομα άρχισε να τον ενδιαφέρει ο Φρόιντ και η ψυχανάλυση και μετά από σύντομη εκπαιδευτική ανάλυση με τον Πολ Φέντερν, άρχισε να εργάζεται ως αναλυτής, ενώ το 1922 έγινε και μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας της Βιέννης, δύο χρόνια πριν την αποφοίτησή του από την Ιατρική.
Ο Φρόιντ, αντιλήφθηκε την αναλυτική ευφυΐα του Ράιχ και τη συγγραφική του δεινότητα από τα πολλά και σημαντικά άρθρα του σχετικά με ψυχαναλυτικά θέματα και τον επέλεξε το 1922 για τη θέση του πρώτου βοηθού γιατρού στην Ψυχαναλυτική Πολυκλινική της Βιέννης. Εκείνη την περίοδο ο Ράιχ παντρεύτηκε και στη συνέχεια απέκτησε δύο κόρες.
Το 1924 διορίστηκε ως εκπαιδευτής στο Ψυχαναλυτικό Ινστιτούτο και διεξήγαγε σεμινάρια τόσο στο Ινστιτούτο όσο και στην Κλινική. Οργάνωσε κυρίως τη μελέτη των αποτυχημένων περιπτώσεων στις ψυχαναλυτικές θεραπείες. Αλλάζοντας την πάγια ψυχαναλυτική πρακτική που ήθελε τον αναλυτή πίσω από το κεφάλι του ασθενή, κάθισε στο πλάι του για να τον βλέπει καλά, αλλά και για να μπορεί ο θεραπευόμενος να τον βλέπει. Έτσι εκτός από την αγωγή της νεύρωσης κατάφερνε να αποκτά επαφή με τον ασθενή.
Κατ' επανάληψη ερχόταν αντιμέτωπος με τις αντιστάσεις των ασθενών. Η έννοια της αντίστασης δεν ήταν κάτι το καινούριο στην ψυχανάλυση, δεν ήταν όμως κατανοητό πώς να τη χειρίζονται θεραπευτικά, ιδιαίτερα τη λανθάνουσα αντίσταση, που πολλές φορές δεν αναγνωριζόταν καν. Αρχικά χρησιμοποιούσαν τη μεταβίβαση ως θεραπευτικό μέσο για να ξεπεράσουν τις αντιστάσεις κι αυτό ήταν όλο. Ο Ράιχ δείχνοντας στον ασθενή ότι αντιστεκόταν και τον τρόπο που κατάφερνε να το κάνει αυτό, ασκούσε άμεση επίθεση στην αντίσταση. Δηλαδή, περιέγραφε στον ασθενή τις συμπεριφορές του και χειριζόταν κάθε νέα αντίσταση αμέσως μόλις αναδυόταν.
Οι συνάδελφοί του διαφωνούσαν με την τακτική του, αλλά ο Ράιχ συνέχιζε. Ανακάλυψε στη συνέχεια ότι καθώς οι αντιστάσεις λύνονταν, συνέβαινε αυθόρμητη ανάδυση επώδυνου υλικού από τη ρίζα της νεύρωσης με λογική σειρά, μέχρι που κατέληγε να αντιμετωπίζει τη βασική σύγκρουση του χαρακτήρα. Όταν οι αντιστάσεις ξεπερνιόνταν ο ασθενής εμφάνιζε ουσιαστικές αλλαγές τόσο στη συμπεριφορά όσο και στη λειτουργία του και τελικά κατάφερνε να μπορεί να εκφράζει αληθινή θετική μεταβίβαση προς το θεραπευτή.
Η αρχική θετική μεταβίβαση στην πραγματικότητα ήταν η λανθάνουσα αντίσταση, προκειμένου ο ασθενής να αποφύγει να έρθει σε επαφή με επώδυνο υλικό. Ο Ράιχ βρήκε πως δεν υπάρχει πραγματική θετική μεταβίβαση στην αρχή της θεραπείας. Όταν αναλύονταν οι αντιστάσεις, ο χαρακτήρας άρχιζε να αλλάζει. Αυτό έδειχνε σαφώς πως τα συμπτώματα δεν ήταν μόνο η ένδειξη της νεύρωσης, αλλά και ότι, η ίδια η δομή του χαρακτήρα ήταν νευρωτική.
Η νεύρωση του χαρακτήρα ήταν νέα σύλληψη και ο Ράιχ την τεχνική του την ονόμασε χαρακτηρανάλυση. Με αυτή την τεχνική έλυσε το πρόβλημα του μαζοχισμού και απέδειξε ότι η ιδέα του ενστίκτου του θανάτου ήταν λάθος. Ξεκαθάρισε ότι η ανικανότητα τού μαζοχιστικού χαρακτήρα να θεραπευτεί δεν ήταν η ύπαρξη κάποιου βιολογικού ενστίκτου θανάτου, αλλά η αδυναμία του ν' αντέξει τη διαστολή και την κίνηση.
Η μελέτη ασθενών που είχαν θεραπευτεί και άλλων που δεν είχαν, ανεξάρτητα από τη διάρκεια της ανάλυσης, αποκάλυψε με συνέπεια ότι αυτοί που είχαν θεραπευτεί ανέπτυξαν ικανοποιητική σεξουαλική ζωή, ενώ οι άλλοι όχι. Αυτό το γεγονός ανέδειξε την ανάγκη ρύθμισης της ενέργειας του οργανισμού. Προκειμένου να θεραπευτεί ο ασθενής, έπρεπε να ξεπεράσει τη λιμπιντική λίμναση. Αυτή καθαυτή η απλή σεξουαλική δραστηριότητα δεν μπορούσε να το πετύχει, αλλά μόνο η ικανοποίηση στη σεξουαλική πράξη. Ο Ράιχ ονόμασε τη δυνατότητα για ικανοποίηση «οργασμική ικανότητα».
Προηγουμένως, τα σεξουαλικά προβλήματα θεωρούνταν απλά συμπτώματα και όχι ο πυρήνας της νεύρωσης, ενώ η στυτική δυνατότητα θεωρούνταν απόδειξη σεξουαλικής ικανότητας. Κάποιοι ψυχίατροι ακόμη και σήμερα επιμένουν πως υπάρχουν νευρωτικοί με φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Ωστόσο, η εγκαθίδρυση της οργασμικής ικανότητας, εμφάνιζε σαφείς αλλαγές στο άτομο που από τους περισσότερους ψυχιάτρους, δεν αναγνωρίζονταν προηγουμένως, ούτε κατανοούνταν, κάτι που συμβαίνει και στις μέρες μας.