του Έλσγουορθ Μπέικερ (Elsworth Baker) M.D.
Κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει επαρκώς την ενεργειακή διάσταση της λειτουργικότητας, εκτός αν έχει δουλέψει με βρέφη και τα έχει παρατηρήσει προσεκτικά, επειδή σ' αυτά φαίνεται πιο ξεκάθαρα τόσο η ολοκληρωμένη όσο και η διακοπτόμενη κίνηση. Μας δημιουργεί συνεχώς δέος και κατάπληξη το γεγονός ότι η φύση μέσα σε εννέα μήνες μπορεί να παράγει από ένα σπέρμα κι ένα ωάριο έναν τόσο περίπλοκο και συνάμα όμορφο λειτουργικά οργανισμό, όπως το ανθρώπινο βρέφος. Όταν αυτό αναπτυχθεί στη μήτρα μιας ήρεμης και τρυφερής μητέρας και γεννηθεί φυσιολογικά, αμέσως εξελίσσεται σε ανεξάρτητη και αποτελεσματική λειτουργικά μονάδα. Η αναπνοή του αρχίζει αμέσως και είναι την ίδια στιγμή ικανό να παρατηρεί τον κόσμο και να βρίσκεται σ' επαφή μαζί του.
Βοήθησα κάποτε σε ένα φυσιολογικό τοκετό σε κάποιο σπίτι. Μαζί με τον πατέρα, ένα φίλο γιατρό οργονομιστή, παρατηρήσαμε προσεκτικά το νεογέννητο κοριτσάκι. Μέσα σε λίγα μόλις λεπτά από τη γέννα το μωρό κοίταξε προς το μέρος μας, μια προς τον ένα και μια προς τον άλλο και μας ακολουθούσε με το βλέμμα του καθώς εμείς περπατούσαμε επίτηδες γύρω - γύρω, γυρίζοντας το κεφάλι του για να μας κρατήσει στο οπτικό του πεδίο. Τα μάτια του ήταν ανοιχτά και καθαρά. Αναρωτηθήκαμε τι ένιωσε καθώς κοίταξε για πρώτη φορά τον κόσμο. Εκείνη τη στιγμή αφέθηκε και ξάπλωσε στην κοιλιά της μητέρας του. Έτσι, έπαιρνε θερμότητα και ταυτόχρονα ενίσχυε τις συσπάσεις στη μήτρα μέσω της επαφής. Πριν ακόμα περάσει μια ώρα άρχισε να θηλάζει ζωηρά και όπως φαινόταν από την έκφρασή του με απόλυτη ευχαρίστηση. Όλος ο οργανισμός του ανταποκρινόταν σε κάθε κίνηση γιατί εκεί με τη μητέρα του μπορούσε να διαστέλλεται και να μη φοβάται.
Είναι ασύλληπτο ότι οι γιατροί, οι νοσοκόμες, ακόμη και οι μητέρες και οι πατέρες εξακολουθούν ακόμη να δέχονται την ιδέα του αποχωρισμού της μητέρας από το παιδί αμέσως μετά τη γέννα. Πολλές μητέρες, φυσικά, διαμαρτύρονται και τότε έρχονται αντιμέτωπες με τους άκαμπτους κανόνες των νοσοκομείων, οι οποίοι βασίζονται σε παλιές λανθασμένες ιατρικές αντιλήψεις που έχουν πλέον καταστεί δόγμα. Οι κανόνες αυτοί αποβλέπουν μόνο στην αποτελεσματικότητα και την ευκολία, ποτέ στις συναισθηματικές ανάγκες των βρεφών.
Η δεσποτική και αυθαίρετη αυτή στάση κάποιες φορές αγγίζει τα όρια του παραλογισμού. Κάποιος γνωστός μου ζήτησε τη συμβουλή μου για ένα περιστατικό που τον προβλημάτισε. Η εξάχρονη κόρη του έπρεπε να αφαιρέσει μια μικρή κύστη κάτω από το δέρμα του χεριού της. Ο χειρουργός αρνήθηκε να κάνει την επέμβαση στο ιατρείο του με τοπική αναισθησία και είπε ότι η εγχείριση έπρεπε να γίνει στο νοσοκομείο με γενική αναισθησία. Σύμφωνα με τους κανόνες του νοσοκομείου το κοριτσάκι θα έπρεπε να παραμείνει μέσα το βράδυ πριν από την επέμβαση για επιτήρηση. Δεν επετράπη στη μητέρα να μείνει μαζί του, παρότι το κοριτσάκι ποτέ δεν είχε κοιμηθεί μακριά από το σπίτι του. Ο πατέρας του ανησυχούσε πως η όλη πολύπλοκη προετοιμασία θα ήταν πιο τρομακτική από την ίδια την εγχείριση. Παλαιότερα, έκανα πολλές μικροεπεμβάσεις σε παιδάκια με τοπική αναισθησία και διαπίστωσα ότι δεν είχαν κανένα πρόβλημα ως ασθενείς, αρκεί να τους εξηγηθούν όλα με τον κατάλληλο τρόπο και με ειλικρίνεια.
Έτσι λοιπόν συμφώνησα ολόψυχα με το γνωστό μου και του είπα να προσπαθήσει να πείσει το χειρουργό να κάνει την επέμβαση στο ιατρείο του και αν αυτό ήταν αδύνατο, να επιμείνει τουλάχιστον να πάει το κοριτσάκι στο νοσοκομείο την ημέρα της επέμβασης. Υπερβολικά πολλοί γονείς, ακόμη και γιατροί, υποβιβάζουν τη σημασία των γεγονότων με σκοπό να κάνουν τα παιδιά να ηρεμήσουν. Το αποτέλεσμα είναι ότι το παιδί νιώθει πως εξαπατήθηκε, γεγονός που το κάνει να χάνει την εμπιστοσύνη του προς όλους τους μεγάλους. Διαπίστωσα ότι ένα μέσο παιδί μπορεί να υπομένει όσα κι ένας ενήλικας, κάποιες φορές και περισσότερα, αν του εξηγηθεί τι ακριβώς έχει ν' αντιμετωπίσει.
Παρόλα αυτά στη συγκεκριμένη περίπτωση ο χειρουργός αρνήθηκε να κάνει την επέμβαση στο ιατρείο του κι έτσι ο γνωστός μου προσπάθησε να κανονίσει να πάει την κόρη του στο νοσοκομείο το πρωί. Ο χειρουργός συμφώνησε με τον πατέρα και με το κύρος του προσπάθησε να πείσει το νοσοκομείο. Δεν ωφέλησε σε τίποτα. Το κοριτσάκι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο το βράδυ κι έμεινε μόνο του σ' ένα ξένο και αποκρουστικό μέρος, περιμένοντας ένα άγνωστο μαρτύριο. Έμεινε ξάγρυπνο σχεδόν όλο το βράδυ κλαίγοντας με αναφιλητά και αντιμετώπισε την εγχείρισή του κουρασμένο, τρομαγμένο και αποκαρδιωμένο. Μετά από μερικούς μήνες, φοβόταν ακόμα να μένει μόνο του ή να βγαίνουν οι γονείς του έξω κι εξακολουθούσε να αναφέρεται με λεπτομέρειες στην εμπειρία του μέχρι που κατέληγε στο σημείο να ρωτάει «τώρα ήρθε η ώρα να γυρίσω σπίτι από το νοσοκομείο;»
Όμως, όταν τα βρέφη δεν εγκλωβίζονται με τέτοιο απίστευτο τρόπο, καταφέρνουν πολύ γρήγορα να κάνουν κινήσεις και να αποκτούν τον έλεγχο.(1)
Η αναπνοή σ' ένα βρέφος χωρίς μπλοκαρίσματα επηρεάζει όλο τον οργανισμό. Βλέπουμε τη διέγερση να πηγαίνει στη λεκάνη και να τελειώνει με μια απαλή κλίση αυτού του τμήματος προς τα εμπρός. Το δέρμα είναι θερμό και ροδαλό και το σώμα ένα απαλό κι εύπλαστο ενεργειακό σύστημα το οποίο αυτοδύναμα αποκτά επαφή με το περιβάλλον του και αρχίζει να το διαμορφώνει ανάλογα με τις ανάγκες του. Τα μάτια είναι ανοιχτά, ειλικρινή και σοβαρά, το στόμα αξιοθαύμαστο και καλοσχηματισμένο λειτουργικό όργανο. Εκπλήσσεται κανείς από τη δύναμη και τη ζωτικότητα με την οποία θηλάζει. Αν κάποιος αφήσει το νεογέννητο να πιπιλίσει ένα δάχτυλο θα νιώσει ένα δυνατό και ρυθμικό ανακλαστικό που σύντομα προκαλεί κύματα ενέργειας στο δάχτυλο, τα οποία σταδιακά εξα-πλώνονται στο χέρι.
Εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή την επίδραση στη θηλή μιας μητέρας. Με το θηλασμό στέλνονται ενεργειακά κύματα μέσω του σώματος στη λεκάνη και όταν η μητέρα ανταποκρίνεται στο μωρό της, νιώθει ένα βαθύ συναίσθημα αγάπης που συνοδεύεται με γενετήσιες αισθήσεις. Αν οι αισθήσεις αυτές εκλαμβάνονται ως αιμομικτικές, η μητέρα αποτραβιέται με άγχος και χάνει την επαφή με το παιδί της.
Στο τέλος του θηλασμού παρατηρείται συχνά ένα τρέμουλο στα χείλη του νεογέννητου. Το τρέμουλο εξαπλώνεται στο πρόσωπο και τελικά καταλήγει σε απαλές και τρεμουλιαστές κινήσεις του κεφαλιού και του λαιμού, κάποιες φορές και ολόκληρου του σώματος. Τα μάτια γυρίζουν προς τα πάνω, κάτω από τα βλέφαρα και το βρέφος αφήνεται ολοκληρωτικά σ' αυτήν την ευχάριστη αίσθηση παράδοσης (στοματικός οργασμός).
Αν αγχωθεί η μητέρα και χάσει την επαφή με το βρέφος, τότε και αυτό συστέλλεται και αρχίζει η καθοδική του πορεία προς τη δυστυχία. Πρώτα συστέλλεται στο διάφραγμα και το στήθος, με αποτέλεσμα τη μείωση της αισθαντικότητάς του και ταυτόχρονα διαχωρίζονται τα άνω από τα κάτω μέρη του σώματός του. Αυτό παρατηρείται εύκολα στην αναπνοή του, όμως σύντομα εμφανίζονται και άλλα σημάδια και συμπτώματα. Τα πόδια του και οι γλουτοί του χάνουν τη θερμότητά τους και το χρώμα τους και γίνονται μπλε. Τα μάτια του χάνουν τη λάμψη τους και το πρόσωπο χάνει εκείνη την καθαρή και ικανοποιημένη όψη. Η πλάτη του κυρτώνει και όλο του το σώμα ίσως γίνει άκαμπτο. Γίνεται ανήσυχο, ευέξαπτο και το κλάμα του αντί να δηλώνει ένα βέβαιο αίτημα μετατρέπεται σε παρακλητικό κλαψούρισμα. Το φαγητό γίνεται πρόβλημα, το ίδιο και οι κενώσεις των εντέρων και οι συνήθειες του ύπνου. Χάνει βάρος και είναι πιθανό να εμφανίζει πυρετό, κρυολογήματα ή άλλες ασθένειες.
Η μητέρα, φοβισμένη και ανίκανη να καταλάβει τι συμβαίνει και να διορθώσει το πρόβλημα, πλημμυρίζει από άγχος. Τελικά αγανακτεί με το σύζυγο, που τον θεωρεί υπεύθυνο για τη σύλληψη του μωρού και προκύπτει μια χαοτική κατάσταση που καταλήγει σε φαύλο κύκλο. Συνήθως σ' αυτό το στάδιο ζητείται βοήθεια από γιατρό - οργονομιστή.
Εξέταση του μωρού
Ιστορικό
Βασικά ο θεραπευτής πρέπει να ξέρει πέντε πράγματα: Πρώτο, τους λόγους για τους οποίους οι γονείς πηγαίνουν το βρέφος στο γιατρό. Δεύτερο, τις γενικές συνθήκες και τις πιθανές δυσκολίες στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό κι επίσης εάν το παιδί ήταν επιθυμητό ή όχι. Μετά πρέπει να ξέρει τις συνθήκες της γέννησης - ποια φάρμακα χρησιμοποιήθηκαν - κι εάν υπήρξαν δυσκολίες στο ξεκίνημα της αναπνοής ή στο θηλασμό.
Τέταρτο, πρέπει να ενημερωθεί για τη συμπεριφορά του παιδιού από τη γέννα και μετά, όπως στο θηλασμό, τον ύπνο, τις κενώσεις του εντέρου, το μπουσούλημα (2) κ.τ.λ. Πρέπει να διαπιστώσει αν κλαίει δυνατά ή κλαψουρίζει, αν το μωρό είναι γενικά ικανοποιημένο ή θυμωμένο, αν είναι πολύ αδύνατο ή πολύ χοντρό και αν μπορεί να αγκαλιάζει. Η ανικανότητα να αγκαλιάζει είναι σοβαρή και φανερώνει ένα αυτιστικό μωρό. Τέλος, ο θεραπευτής πρέπει να ξέρει αν ένα αγοράκι έχει υποστεί περιτομή.
Το πέμπτο στοιχείο του ιστορικού αφορά στη στάση της μητέρας. Ο θεραπευτής πρέπει να γνωρίζει τα αισθήματά της για το παιδί από τη γέννα και μετά, αν η κατάσταση είναι χαοτική και αν η μητέρα ανέπτυξε γενετήσιο άγχος.
Εξέταση
Τα παρακάτω έξι σημεία καλύπτουν τα γενικά ερωτήματα που θα πρέπει να απασχολήσουν τον θεραπευτή καθώς εξετάζει το βρέφος.
- Γενική εμφάνιση: Κλαίει, είναι χαρούμενο ή είναι ανήσυχο; Αγκαλιάζει τη μητέρα του και πώς αντιδρά η μητέρα; Φαίνεται φοβισμένο, θυμωμένο ή λυπημένο;
- Μάτια: Είναι τα μάτια ανοιχτά, ειλικρινή, σοβαρά, φιλικά και παιχνιδιάρικα ή είναι καχύποπτα, λυπημένα, φοβισμένα και μισόκλειστα;
- Δέρμα: Είναι θερμό και ροδαλό ή κρύο και μπλε, κυρίως στην περιοχή των ποδιών και στους γλουτούς;
- Στάση: Η πλάτη είναι κυρτωμένη με τη λεκάνη κρατημένη προς τα πίσω ή μπορεί να αφεθεί προς τα εμπρός; Εάν κρατήσουμε ψηλά τα χέρια και τα πόδια εξακολουθεί να σφίγγεται ή αφήνεται και κρεμιέται από εκείνον που το κρατάει;
- Λαιμός και σαγόνι: Είναι ο λαιμός και το σαγόνι ανοιχτά ή κρατημένα; Αυτό διαπιστώνεται εύκολα από το πόσο δυνατό είναι το κλάμα του. Όταν κρατάμε το στόμα του βρέφους ανοιχτό και κλαίει, θυμώνει και γίνεται διεκδικητικό;
- Λεκάνη: Η λεκάνη κινείται εύκολα ή είναι κρατημένη; Αυτό διαπιστώνεται άνετα σηκώνοντας τα δύο πόδια του.
Τα μπλοκαρίσματα είναι πολύ εύκολο να εξαλειφθούν στα βρέφη. Ωστόσο επειδή είναι πολύ εύθραυστα, πρέπει να τα χειριζόμαστε με τρυφερότητα. Ο θεραπευτής, ακόμη κι αν πονέσει το μωρό στη διαδικασία, ανταμείβεται μ' ένα χαμόγελο εκτίμησης και φιλίας όταν πετυχαίνει το στόχο του.
Επιληπτικές κρίσεις ενός νηπίου
Το παρακάτω περιστατικό αποτελεί μια από τις πιο ξεκάθαρες αποδείξεις των δυνατοτήτων της οργονοθεραπείας. Ο ασθενής ήταν ένα καλά αναπτυγμένο και όμορφο αγοράκι δεκαεπτά μηνών.
Οι γονείς του δήλωσαν ότι από τριών μηνών είχε περάσει περιόδους όπου έχανε κάθε επαφή με το περιβάλλον, πράγμα το οποίο ο παιδίατρος διέγνωσε ως μικρή επιληψία. Όταν ήταν εννέα μηνών, αυτές οι περίοδοι απώλειας επαφής μετατράπηκαν σε μεγάλη επιληψία που πάθαινε αρκετές φορές το μήνα. Συνέχισε να έχει κρίσεις μέχρι τη στιγμή που το είδα. Όταν μου το έφεραν, βρισκόταν ήδη υπό φαρμακευτική αγωγή (με Phenobarbital και Dilantin) για πέντε εβδομάδες, αλλά εξακολουθούσε να παθαίνει σποραδικές κρίσεις. Κάθε επεισόδιο άρχιζε σαν κρίση θυμού στη διάρκεια του οποίου το αγοράκι κρατούσε την αναπνοή του, γινόταν μπλε και κατέληγε σε ακούσιους σπασμούς. Εκτός από αυτές τις κρίσεις, ήταν ένα ιδιαίτερα καλό παιδάκι. Δεν έκλαιγε και δεν θύμωνε σχεδόν ποτέ, ήταν ήσυχο και φρόνιμο κι έδειχνε σημεία υψηλής νοημοσύνης, όλα αυτά παρά το γεγονός ότι μπορούσε να πει μόνο δύο - τρεις λέξεις και αυτές πολύ δυσδιάκριτα. Περίπου δέκα μηνών άρχισε να περπατάει και οδηγούσε τους γονείς του κοντά σε κάτι, δείχνοντάς τους τι ήθελε ακριβώς να κάνουν μ' αυτό. Ο πατέρας ανέφερε πως το παιδάκι φερόταν καλύτερα όταν ήταν με τον ίδιο παρά με τη μητέρα του. Οι κρίσεις θυμού συνέβαιναν όταν ήταν με τη μητέρα του.
Αφού άρχισαν οι επιληπτικές κρίσεις, το νήπιο εξετάστηκε από αρκετούς γιατρούς παθολόγους και τελικά νοσηλεύτηκε σ' ένα μεγάλο νευροψυχιατρικό ινστιτούτο για πλήρη εξέταση. Τα αποτελέσματα της κλινικής εξέτασης ήταν φυσιολογικά. Οι εξετάσεις αίματος καθώς και οι τιμές ασβεστίου και φωσφόρου αίματος ήταν επίσης φυσιολογικές. Ένας ειδικός θεώρησε ότι είχε αρχίσει να ατροφεί ο αμφιβληστροειδής στο αριστερό μάτι, αλλά δύο άλλοι είπαν πως οι βυθοί των οφθαλμών του ήταν φυσιολογικοί.
Τα εγκεφαλογραφήματα έδειξαν παθολογικά εγκεφαλικά κύματα και γι' αυτό υποπτεύθηκαν επιληψία και όγκο στον εγκέφαλο σε πρώιμο στάδιο. Όταν έγινε δεκαοχτώ μηνών οι γιατροί συνέστησαν να επαναλάβει τις εξετάσεις. Η προσωρινή διάγνωση ήταν «αστάθεια του εγκεφαλικού φλοιού». Άρχισε να παίρνει Phenobarbital και Dilantin με την προοπτική να τα διακόψει μετά από τέσσερα με πέντε χρόνια αγωγής, με την ελπίδα ότι οι κρίσεις δεν θα επέστρεφαν.
Το βρέφος αυτό ήταν επιθυμητό. Ήταν το πρώτο τους παιδί κι εκείνη την περίοδο το μόνο στην οικογένεια. Είχε γεννηθεί φυσιολογικά και χωρίς τη χρήση μαιευτικών εργαλείων μετά από εννέα ώρες τοκετού. Η μητέρα υπέφερε από κακοήθεις εμέτους της κυήσεως και τις πρώτες έξι εβδομάδες μετά τον τοκετό βίωνε το θηλασμό ως βάσανο, επειδή το μωρό απαιτούσε να φάει κάθε μιάμιση με δύο ώρες. Είτε δεν έπαιρνε πολλή τροφή, είτε απαιτούσε να θηλάσει επειδή δεν είχε αρκετή επαφή με τη μητέρα του. Παρόλα αυτά θήλαζε με πολλή δύναμη. Όταν έγινε δέκα μηνών και κάτι σταμάτησε οικειοθελώς το θηλασμό και δέχτηκε μπιμπερό. (Την ίδια περίοδο άρχισε να περπατάει.) Δεν μπορούσα να πάρω από τους γονείς του καμία συγκεκριμένη πληροφορία που να εξηγεί την κατάστασή του.
Ο πατέρας φαινόταν ήσυχος, υπερβολικά ανεκτικός κι ευγενικός. Είχε προφανώς καλή σχέση με το παιδί. Ήταν φανερό πως η σχέση της μητέρας δεν ήταν πολύ καλή, αλλά κι εκείνη φαινόταν να ενδιαφέρεται πραγματικά για την ευημερία του παιδιού της. Προσπαθούσε να είναι καλή μητέρα και να ακολουθεί κατά γράμμα τις οδηγίες ενός βιβλίου σχετικά με την παιδική φροντίδα. Φυσικά, το ότι ακολουθούσε το βιβλίο φανέρωνε πως ήταν ανίκανη να ακολουθήσει ή να εμπιστευτεί το φυσικό μητρικό ένστικτο. Ήταν αρκετά απόμακρη και είχε πολλή θαμμένη εχθρότητα. Σεξουαλικά ήταν ψυχρή. Ο πατέρας δήλωσε ότι πριν από το γάμο και για τους πρώτους τρεις μήνες που ακολούθησαν μέχρι να μείνει έγκυος ήταν αρκετά ελεύθερη σεξουαλικά και είχε προσαρμοστεί καλά. Από τότε είχε σταδιακά αποσυρθεί από τη σεξουαλική δραστηριότητα και όταν τους είδα εγώ δεν είχε κανένα ενδιαφέρον για σεξ. Η κατάσταση χειροτέρεψε μετά από μια κολπική μόλυνση. Εύκολα καταλάβαινε κανείς πως οι θηλές της ήταν ψυχρές κατά το θηλασμό και όντως και η ίδια δήλωσε πως δεν ένιωθε καμία ευχαρίστηση όταν θήλαζε.
Στην πρώτη επίσκεψη ήρθαν και οι δύο γονείς με το αγοράκι και παρέμειναν στο δωμάτιο όσο το εξέταζα. Ο πατέρας ανέλαβε να το ξεντύσει και να το βάλει στον καναπέ. Το αγοράκι κλαψούρισε λίγο και του μίλησα, προσπαθώντας να επικοινωνήσω μαζί του. Ξαφνικά σηκώθηκε, έτρεξε προς το μέρος μου και έβαλε τα χέρια του γύρω από το λαιμό μου κρατώντας με σφιχτά. Το κράτησα, συνέχισα να του μιλάω και του εξήγησα πως ήθελα να το εξετάσω για να δω αν μπορώ να το βοηθήσω να νιώσει λιγότερο δυστυχισμένο.
Μετά το ξάπλωσα στον καναπέ. Ήταν ένα όμορφο παιδάκι, αλλά ποτέ δεν είχα δει παιδί σε τέτοια ηλικία που να είναι σε τόσο κακή βιοφυσική κατάσταση. Τα σαγόνια του ήταν κρατημένα σφιχτά και η συστολή στο λαιμό του ήταν τόσο μεγάλη που αγκομαχούσε για να αναπνεύσει, κουνώντας το κεφάλι κάθε φορά που εισέπνεε. Το στήθος του δεν κουνιόταν κατά την αναπνοή και οι μύες στη σπονδυλική στήλη ήταν σαν σιδερένιες ράβδοι. Οι ινιακοί μύες ήταν υπερβολικά σφιγμένοι και είχε δυνατό κράτημα στη λεκάνη του. Τα μάτια του ήταν μισόκλειστα και η όλη στάση του έδειχνε ένα πολύ δυνατό κράτημα που γινόταν με κάθε κόστος. Η υπογενίδιος (κάτω από το σαγόνι) περιοχή ήταν άκαμπτη και πιεζόταν από τη γλώσσα προς τα κάτω - πράγμα που έδειχνε κρατημένο κλάμα. Δεν ήταν δύσκολο να καταλάβω ότι κρατούσε τουλάχιστον δύο συναισθήματα, οργή και κλάμα.
Όση ώρα το εξέταζα, το νήπιο ήταν πολύ συνεργάσιμο. Εξήγησα στους γονείς του το κράτημα και τους το έδειξα, αφήνοντας τον πατέρα να νιώσει τους άκαμπτους μύες. Τους είπα ότι το παιδάκι χρειαζόταν να βγάλει από μέσα του οργή και κλάμα. Αν αυτό συνέβαινε, θα ανακουφιζόταν από την πίεση και την ένταση που ένιωθε και κατ' επέκταση είχα την ελπίδα ότι θα ανακουφιζόταν από τα συμπτώματά του. Αυτό που έπρεπε να κάνω για να ανακουφίσω τους μυϊκούς σπασμούς ήταν δυσάρεστο και επώδυνο για το νήπιο, αλλά ένιωθα ότι άξιζε τον κόπο. Από την πλευρά τους οι γονείς έπρεπε να μάθουν ν' αποδέχονται την επιθετικότητα του παιδιού τους.
Σ' εκείνη την πρώτη συνεδρία, δούλεψα με τους στερνοκλειδομαστοειδείς μύες του νηπίου, μαλακώνοντάς τους ελαφρά και μετά συνέχισα με τους μασητήρες. Ήταν απίστευτα σφιγμένοι και χαλάρωσαν πολύ λίγο. Δεν τόλμησα να πιέσω υπερβολικά. Το γύρισα μπρούμυτα για να δουλέψω τους μύες της σπονδυλικής στήλης και απελευθέρωσα σχετικά εύκολα τη δεξιά μεριά, ενώ στην αριστερή δεν τα κατάφερα. Ήταν σαν πέτρα. Παρόλα αυτά, οι ινιακοί μύες μαλάκωσαν αρκετά εύκολα και το τμήμα των ματιών ανακουφίστηκε. Ήλπιζα ότι οι επιληπτικές κρίσεις δεν θα επανέρχονταν εφόσον μπορούσα να διατηρήσω την ινιακή περιοχή ευκίνητη και τα μάτια του ελεύθερα. Αφού του χαλάρωσα το ινίο, το ξαναγύρισα ανάσκελα, άνοιξα με τα χέρια μου διάπλατα τα μάτια του και προσπάθησα να του ανοίξω το στόμα. Έως αυτό το σημείο το μωρό δε διαμαρτυρήθηκε πολύ κι ένιωσα πως καταλάβαινε ότι προσπαθούσα να το βοηθήσω. Ωστόσο, αντιστάθηκε στην προσπάθειά μου να ανοίξω το στόμα του με όλη του τη δύναμη. Κάθε φορά που άνοιγα τα σαγόνια του κρατούσε τα χείλια του κλεισμένα σφιχτά. Στη συνέχεια κράτησα το στόμα του ανοιχτό όσο καλύτερα μπορούσα και πίεσα πάνω στη βάση του στόματος, ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να αναπνεύσει και να κλάψει πιο ελεύθερα. Στριφογύριζε και θύμωνε πολύ, βγάζοντας κάπου - κάπου μια κραυγή. Συνεχίζοντας να του κρατάω ανοιχτό το στόμα με το ένα χέρι, πίεσα το στήθος του με το άλλο και κατάφερα έτσι κάθε περίπου τρίτη αναπνοή να κλαίει σχεδόν ανεμπόδιστα. Χάρηκα επίσης με το πόση οργή εξέφρασε, τόσο με το πρόσωπό του όσο και προσπαθώντας να με αποκρούσει.
Τότε του είπα ότι είχαμε τελειώσει, γιατί δεν ήθελα να το κάνω να ξεπεράσει τον εαυτό του, ούτε και να το υποβάλω σε μια τόσο διαρκή και δυσάρεστη εμπειρία. Πήδηξε πάνω και πήγε στον πατέρα του αλλά, προς μεγάλη μου ευχαρίστηση, γύρισε, με κοίταξε με τα μάτια του ανοιχτά και χαμογέλασε. Τριγύριζε στο δωμάτιο κι εξερευνούσε. Και οι δύο γονείς σχολίασαν ότι φαινόταν πιο χαλαρό και ανοιχτό.
Τους είπα ότι αφού δεν γνωρίζαμε την ακριβή διάγνωση, δεν ήταν δυνατό να ξέρουμε τι θα μπορούσα να καταφέρω. Τους εξήγησα την εντύπωσή μου ότι το έντονο κράτημά του θα μπορούσε να είναι η αιτία των συμπτωμάτων του. Τους ζήτησα να σκεφτούν αν όντως ήθελαν να δουλέψω μαζί του ή όχι. Το μόνο που μπορούσα να τους υποσχεθώ ήταν ότι θα έκανα το καλύτερο δυνατό, αλλά αν ήθελαν να αναλάβω το παιδί, τους είπα, ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα έκανα θα ήταν να ελαττώσω τη φαρμακευτική αγωγή, ώστε σε τρεις εβδομάδες να μην παίρνει καθόλου φάρμακα. Τους πρότεινα να με καλέσουν σε μια εβδομάδα.
Όταν τηλεφώνησε ο πατέρας, είπε πως το παιδάκι τους είχε παρουσιάσει μια μεγάλη αλλαγή - την οποία παρατήρησε όχι μόνο αυτός και η γυναίκα του αλλά και οι γείτονές τους. Το αγοράκι χρησι-μοποιούσε αρκετές καινούριες λέξεις, είχε αρχίσει να χτυπάει τη μητέρα του και πετούσε χώμα σε άλλα παιδιά (περιέργως μόνο σε ξανθά παιδιά). Ποτέ παλιότερα δεν ήταν σε θέση να εκφράσει αυτού του είδους την επιθετικότητα και ο πατέρας κατανοούσε τη σημασία της. Κάποιες φορές το νήπιο είχε κλάψει σχετικά ελεύθερα και είχε πάθει μια κρίση που δεν κατέληξε σε παροξυσμό. Οι γονείς είχαν μειώσει μόνοι τους τη δόση στο μισό και ήθελαν να συνεχίσω να δουλεύω μαζί του. Συμφώνησα να το βλέπω μια φορά την εβδομάδα.
Η μητέρα έφερνε μόνη της το αγοράκι και παρέμενε μαζί του στη διάρκεια κάθε συνεδρίας. Στη δεύτερη συνεδρία φορούσα μια γάζα πάνω στο μάτι μου που είχε μολυνθεί και μόλις με είδε τρόμαξε και άρχισε να κλαίει αρκετά ελεύθερα. Του μίλησα, εξηγώντας του για τη γάζα και τότε έτρεξε σε μένα κι έβαλε πάλι τα χέρια του γύρω από το λαιμό μου. Το κράτησα για λίγο και μετά το έβαλα στον καναπέ. Για μια ακόμη φορά έμεινα κατάπληκτος με το πόσο άμεσα ανταποκρίνονται τα παιδιά στη θεραπεία - τα μάτια του παρέμειναν ανοιχτά κι έκλαψε αρκετά ελεύθερα και μόνο περιστασιακά αγκομαχούσε και κουνούσε το κεφάλι του καθώς ανέπνεε. Οι ινιακοί του μύες είχαν παραμείνει χαλαροί και το στόμα του δεν μου ήταν τόσο δύσκολο να το ανοίξω όσο πριν. Μετά από δέκα λεπτά σταμάτησα και το έδωσα στη μητέρα του. Οι αριστεροί μύες της σπονδυλικής στήλης εξακολουθούσαν να είναι άκαμπτοι. Είπα στη μητέρα να σταματήσει τελείως το Dilantin.
Στην τρίτη συνεδρία η μητέρα είπε ότι το παιδί της τη χτυπούσε πολύ και ότι χτυπούσε επίσης και άλλα παιδιά. Ήθελε να μάθει τι θα έπρεπε να κάνει αν γινόταν επιθετικό σε πολύ μικρά παιδιά. Της πρότεινα να του πει να χτυπάει αυτήν αντί για εκείνα. Το νήπιο είχε πάθει επίσης μια κρίση θυμού στη διάρκεια της οποίας έκλαψε χωρίς να κρατήσει καθόλου την αναπνοή του ή να γίνει μπλε. Έκλαψε πολύ, πάλεψε και θύμωσε υπερβολικά μαζί μου σ' αυτή τη συνεδρία, εμφανίζοντας τελικά κινήσεις θηλασμού στα χείλη. Όταν του έδωσα ένα μπουκάλι το πήρε πρόθυμα και μου χαμογέλασε. Παραδίδοντάς το στη μητέρα του, της είπα να σταματήσει όλα τα φάρμακα και αυτή με ενημέρωσε ότι ήδη τα είχε σταματήσει επειδή το παιδί αρνιόταν να τα πάρει.
Όταν ήρθε για την τέταρτη συνεδρία, δεν είχε πάρει κανένα φάρμακο για μια εβδομάδα. Είχε πάθει μια κρίση θυμού, όπου είχε κρατήσει την αναπνοή του και είχε γίνει μπλε, αλλά δεν εξελίχθηκε σε επιληπτική κρίση. Η επιθετικότητα και η εχθρική διάθεσή του είχαν παραμείνει. Ήταν επιθετικός και χτυπούσε ακόμη και παιδιά τριών-τεσσάρων χρόνων. Πραγματικά πάλευε για τη ζωή του. Η μητέρα του μου είπε πως όταν ήρθε σε επαφή με μικρότερα παιδιά από τον ίδιο, δεν επιτέθηκε. Απαίτησε όμως κάτι καινούριο από εκείνη. Συνήθως αυτή χρησιμοποιούσε καροτσάκι για τις μεγάλες διαδρομές, αλλά τώρα το παιδάκι δεν το ήθελε. Επέμενε να τον κουβαλάει η ίδια. Ήθελε επαφή.
Δεν του άρεσε καθόλου η συνεδρία αυτή. Κλοτσούσε και δάγκωνε με μανία, κλαίγοντας θυμωμένο όλη την ώρα. Για πρώτη φορά όμως οι σπονδυλικοί μύες χαλάρωσαν αρκετά. Χαλάρωσαν επίσης τα σαγόνια, ο λαιμός και το στήθος. Μόνο σπάνια σφιγγόταν ο λαιμός του και κουνιόταν το κεφάλι του καθώς ανέπνεε, ενώ παράλληλα το χρώμα του παρέμενε καλό. Με την ολοκλήρωση της συνεδρίας ηρέμησε, χαμογέλασε και φεύγοντας με χαιρέτησε κουνώντας το χεράκι του.
Στην πέμπτη συνεδρία η μητέρα είπε ότι συνέχιζε να παλεύει με άλλα παιδιά, αλλά μέσα στο Σαββατοκύριακο έγινε πολύ ήσυχο και καλό και η ίδια φοβόταν μήπως το παιδί της είχε αποσυρθεί. Είχαν πάει να επισκεφτούν τον πατέρα της και τη μητριά της, τους οποίους εκείνη δεν συμπαθούσε και σκέφτηκε ότι ίσως κι αυτό τους αντιπαθούσε. Το παιδάκι είχε όντως αποσυρθεί. Τα μάτια του ήταν θολά, απόμακρα και κρατημένα μισόκλειστα, οι ινιακοί και οι σπονδυλικοί μύες ήταν σπαστικοί και ο λαιμός του σφιχτός. Όταν ανέπνεε έγινε μπλε και κατάπιε τη γλώσσα του. Του χαλάρωσα τους μύες της σπονδυλικής στήλης και τους ινιακούς. Τότε άνοιξε διάπλατα τα μάτια του και άρχισε να κλαίει. Κράτησα το στόμα του ανοιχτό πιέζοντας τη βάση του ώσπου να κλάψει αρκετά ελεύθερα και μετά το έδωσα στη μητέρα του. Νιώθοντας σιγουριά στην αγκαλιά της, γύρισε και με κοίταξε με τα μάτια ορθάνοιχτα και λαμπερά, χαμογελώντας.
Μετά από αυτή τη συνεδρία ο πατέρας ανέφερε ότι το μωρό τον δάγκωσε μια φορά ελαφρά και ότι δάγκωσε και τη μητέρα του μέχρι που έτρεξε αίμα. Είχε αρχίσει να προσκολλάται στη μητέρα και ο πατέρας είχε προσέξει πως εκείνη ασυναίσθητα αποτραβιόταν από το παιδί τους, αν και συνειδητά προσπαθούσε πάρα πολύ να το αποδεχτεί και να το βοηθήσει να εκφραστεί ελεύθερα. Και ο πατέρας συνειδητοποίησε πως τελευταία απομακρυνόταν συναισθηματικά από αυτό. Και οι δύο γονείς προτιμούσαν το ήσυχο παιδί που είχαν πριν. Ήθελαν βέβαια ν' απαλλαγεί από τις επιληπτικές κρίσεις, αλλά χωρίς ν' αλλάξει κατά τα άλλα. Τους εξήγησα πως η επιθυμία τους δεν μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. Το παιδί πάθαινε τις επιληπτικές κρίσεις εξαιτίας του πώς ήταν και θα μπορούσε να απαλλαγεί από αυτές μόνο αν ξέφευγε από την προηγούμενη συμπεριφορά του.
Υπαινίχθηκα διακριτικά το γεγονός ότι οι γονείς προσαρμόζουν τα παιδιά στις δικές τους ανάγκες, που κάποιες φορές έρχονται σε αντίθεση με τις ανάγκες των ίδιων των παιδιών. Ο πατέρας ρώτησε αν θα έπρεπε και οι δύο γονείς να κάνουν θεραπεία και του απάντησα πως κάτι τέτοιο θα ήταν συνετό, ειδικά για τη μητέρα, έτσι ώστε τα θετικά αποτελέσματα της θεραπείας να είναι μόνιμα στο αγοράκι. Στη διάρκεια εκείνης της εβδομάδας είχε κάποιες πολύ καλές ημέρες. Είχε μια κρίση θυμού, αλλά καμιά επιληπτική κρίση και το κλάμα του ήταν συνήθως ελεύθερο.
Στην έκτη συνεδρία το νήπιο έκλαψε έντονα, προσπάθησε να φτάσει τη μητέρα του κι εμφάνισε οπισθότονο πολύ ξεκάθαρα. Οι μύες της σπονδυλικής στήλης ήταν αρκετά σπαστικοί αλλά χαλάρωσαν εύκολα. Ο λαιμός του ήταν σφιγμένος και κατάπιε τη γλώσσα του, γεγονός που εμπόδισε την αναπνοή του. Το ανακούφισα πιέζοντας στην υπογενίδιο περιοχή. Οι ινιακοί μύες ήταν και αυτοί σπαστικοί κι έπρεπε πρώτα να χαλαρώσουν για να φύγει η θολότητα από τα μάτια του. Κλοτσούσε και πάλευε, έδειχνε πολύ θυμωμένο και έκλαιγε με οργή. Όταν το άφησα να φύγει έτρεξε γρήγορα στη μητέρα του, ανέβηκε στην αγκαλιά της, αλλά αμέσως γύρισε, μου χαμογέλασε με τα μάτια ορθάνοιχτα και με χαιρέτησε. Αυθόρμητα η μητέρα με ρώτησε αν θα έπρεπε να κάνει θεραπεία και η ίδια. Ένιωθε τύψεις για τη στάση της ως μητέρας και πρόσθεσε ότι ήταν ξανά έγκυος και δεν ήθελε να επαναλάβει τα ίδια λάθη και στο άλλο μωρό. Τη συμβούλευσα να κάνει θεραπεία και την παρέπεμψα σ' έναν άλλο οργονομιστή.
Στην έβδομη συνεδρία η μητέρα ανέφερε πως αυτή την εβδομάδα το παιδί δεν είχε κρατήσει την αναπνοή του καθόλου, παρόλο που συνέχιζε να παλεύει και να τη δαγκώνει, αλλά και να τσακώνεται με τρίχρονα και τετράχρονα, τα οποία φαινόταν να μην μπορούν να τα βάλουν μαζί του. Για δύο μέρες ήταν πολύ καλό και τρυφερό. Τα μάτια του ήταν αρκετά φωτεινά και ορθάνοιχτα και στη συνεδρία κλοτσούσε, πάλευε κι έκλαιγε δυνατά. Ο λαιμός του σφίχτηκε μόνο για μια στιγμή και κατάπιε τη γλώσσα του. Εύκολα χαλάρωσα τη θωράκισή του, όμως εξακολουθούσε να εμφανίζει οπισθότονο αντί να αφήνεται χαλαρό προς τα εμπρός. Μόλις τελείωσε η συνεδρία έτρεξε στη μητέρα του και ζήτησε μπιμπερό, χωρίς να ξεχάσει να μου χαμογελάσει για να δείξει ότι δεν μου κρατάει κακία.
Κατά την όγδοη συνεδρία η μητέρα ανέφερε ότι το αγοράκι της είχε κρατήσει την αναπνοή του και σε μια περίσταση είχε γίνει μπλε ή μάλλον προς το γκρι, ότι έδειχνε πιο συνεσταλμένο και ότι το είχε πάρει ο ύπνος ακόμη και στην αίθουσα αναμονής. Σφιγγόταν επίμονα πάνω στη μητέρα του. Στη συνεδρία τα μάτια του ήταν θαμπά παρόλο που έκλαψε αρκετά ελεύθερα και φαινόταν λιγότερο ζωηρό στις κινήσεις του. Προς το τέλος της συνεδρίας κατάπιε τη γλώσσα του και είχε αίσθημα πνιγμού για αρκετή ώρα. Κατάφερα να βελτιώσω τα μάτια του δουλεύοντας την ινιακή περιοχή, αλλά το σώμα του συνέχιζε να βρίσκεται σε μεγάλη συστολή. Η συνολική εντύπωση που έδινε ήταν μια γενικότερη απόσυρση. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί παρουσίαζε τέτοια εικόνα. Ούτε η μητέρα μπορούσε να εξηγήσει τι συνέβαινε.
Στην ένατη συνεδρία η μητέρα είπε ότι το παιδί ήταν πιο ήσυχο, αλλά παρά ταύτα ήταν χαρούμενο και συνεργάσιμο. Ακόμα κολλούσε πάνω της και μόλις το πήρα από εκείνη έμεινε σαν «πεθαμένο» χωρίς ζωή. Οι μύες του ήταν αρκετά χαλαροί, πάλευε πολύ λίγο και δεν έκλαιγε ζωηρά. Δεν καταλάβαινα τις αντιδράσεις του κι έτσι δεν δούλεψα στο σώμα του, αλλά απλά το παρατηρούσα. Μόλις του είπα ότι τελειώσαμε ξαφνικά ζωντάνεψε, πήδηξε επάνω κι έτρεξε προς τη μητέρα του. Μου θύμισε τις κινήσεις του μαρσιποφόρου οπόσουμ.
Στη δέκατη συνεδρία η μητέρα ανέφερε πως το παιδί ήταν πολύ καλά, δεν είχε κρατήσει καθόλου την αναπνοή του και γενικά δεν είχε κάτι σημαντικό να αναφέρει. Μόλις με είδε έκλαψε και κόλλησε πάνω στη μητέρα του. Μόλις το πήρα «πέθανε» πάλι. Δεν πάλεψε καθόλου, τα μάτια του ήταν καθαρά και λαμπερά αλλά θάμπωσαν λιγάκι κατά τη συνεδρία. Σε γενικές γραμμές ήταν χαλαρό και η συμπεριφορά του έμοιαζε με του οπόσουμ. Όταν είπα, «τελειώσαμε», πήδηξε ξανά γεμάτο ζωή, πήγε στη μητέρα του, μου χαμογέλασε και με χαιρέτησε.
Κατά την ενδέκατη συνεδρία η μητέρα είπε πως το παιδί όλη την εβδομάδα ήταν πολύ επιθετικό, πάλευε με τους φίλους του και δάγκωνε τους γονείς του. Είχε αρχίσει να αρνείται το μπιμπερό, δεν ήθελε να πάει στο κρεβάτι το βράδυ κι έδειχνε φοβισμένο. Μια φορά στο πρωινό έδειξε να χάνει εντελώς την επαφή του με την πραγματικότητα για μερικά δευτερόλεπτα.
Στον καναπέ έμεινε πολύ ήσυχο κι ακίνητο κρατώντας την αναπνοή του και δεν αντιστεκόταν σε όσα του έκανα. Ο λαιμός του και οι αριστεροί μύες της σπονδυλικής στήλης ήταν σπαστικοί, η λεκάνη του όμως άρχισε να εμφανίζει αυθόρμητες κινήσεις.
Τον επόμενο μήνα μια μαθήτριά μου παρακολούθησε το παιδάκι, γιατί εγώ ήμουν σε ταξίδι. Η μαθήτριά μου ήταν μια νεαρή γυναίκα, που είχε πολύ καλή επαφή με τα παιδιά και είχε παραβρεθεί στις συνεδρίες του μαζί μου. Το νήπιο συνέχισε να είναι επιθετικό, χτυπώντας και δαγκώνοντας τους γονείς του. Υπήρξαν τρεις κρίσεις θυμού μέσα στο μήνα. Στη μια έμεινε κοκαλωμένο και στις άλλες δύο έγινε μπλε, αλλά δεν έπαθε επιληπτική κρίση.
Όταν το είδα για τη δωδέκατη συνεδρία, τα μάτια του ήταν αρκετά ανοιχτά και φαινόταν πολύ ζωντανό. Παρόλα αυτά, μόλις ξάπλωσε στον καναπέ έκλεισε τα μάτια του και δεν πρόβαλε καμία αντίσταση. Οι μύες της σπονδυλικής στήλης ήταν σφιγμένοι κι έκλαψε όταν τους δούλεψα. Όταν δεν πίεζα τους μυώνες του καθόταν ακίνητο. Για μια ακόμη φορά έδειξε γεμάτο ζωή όταν τελείωσα. Αυτό το αγόρι ένιωθα ότι με έπαιζε. Αποσυρόταν με το που ξάπλωνε στον καναπέ.
Εξακολούθησε να είναι επιθετικό και να τσακώνεται. Την επομένη της συνεδρίας, καθώς χοροπηδούσε πάνω στο κρεβάτι του, έπεσε και χτύπησε το πρόσωπο της μητέρας του με το κεφάλι του. Εκείνη φώναξε και το τρόμαξε. Αφού το ηρέμησε, της ζήτησε να κάτσει η ίδια σε μια μικρή καρέκλα που του είχαν κάνει δώρο πρόσφατα για τα Χριστούγεννα. Αυτή αρνήθηκε και του είπε ότι θα κάτσει εκεί που βρισκόταν και του πρότεινε να κάτσει εκείνο στην καρέκλα του. Το παιδάκι αντέδρασε με κρίση θυμού. Κράτησε την αναπνοή του κι εμφάνισε σπασμό στο ένα χέρι και στο αντίθετο πόδι. Δεν υπήρξαν άλλες παρενέργειες μετά την κρίση. Όταν ρώτησα τη μητέρα γιατί αρνήθηκε την πρότασή του, μου είπε ότι δεν είχε καταλάβει την προσφορά της καρέκλας.
Κατά τη δέκατη τρίτη συνεδρία το νήπιο ήταν ξανά συνεργάσιμο με ένα παθητικό τρόπο. Οι σπονδυλικοί μύες του ήταν πολύ σπαστικοί κι έκλαψε όταν τους χαλάρωσα. Εξακολουθούσε να αρνείται να πάει νωρίς για ύπνο, αλλά τουλάχιστον κοιμόταν μέχρι αργά το πρωί. Έγινε φανερό ότι η επομένη ημέρα κάθε συνεδρίας αποτελούσε το κρίσιμο σημείο της εβδομάδας τόσο για το παιδάκι όσο και για τη μητέρα. Κάθε συνεδρία έβγαζε στην επιφάνεια τις ενοχές της, καθώς παραδέχτηκε πως ήταν πολύ θυμωμένη με το παιδί της κι ένιωθε πολλές τύψεις για την κατάστασή του. Προφανώς, ήταν δύσκολο για τη μητέρα ν' αποδεχθεί τις αλλαγές που συνέβαιναν στο νήπιο και ασυνείδητα υπονόμευε τη θεραπεία του. Μπορούμε να πούμε ότι ένα μέρος της ενοχής της οφειλόταν σ' αυτό.
Στη δέκατη τέταρτη συνεδρία το παιδάκι με αγνόησε παντελώς. Ήταν εντελώς παθητικό και είχε μια έκφραση αηδίας στο πρόσωπό του. Παρόλα αυτά, όταν το άφησα ξαναζωντάνεψε γρήγορα.
Στη δέκατη πέμπτη συνεδρία η μητέρα ανέφερε ότι το αγοράκι είχε πάθει κρίση θυμού λίγες ώρες πριν. Κατά τη διάρκεια της κρίσης ακινητοποιήθηκε αλλά αυτό δεν κατέληξε σε επιληπτική κρίση. Η μητέρα είπε επίσης ότι ο πατέρας δεν μπορούσε να αντέξει την επιθετικότητα του παιδιού. Το κλάμα του κατά τη συνεδρία ήταν περισσότερο ελεύθερο, αλλά και πάλι έδειχνε μια παθητική στάση.
Υπήρχαν κάποια σημάδια συστολής στο λαιμό του.Η παθητικότητά του στον καναπέ είχε αρχίσει να γίνεται πρόβλημα. Τέτοιες συμπεριφορές είναι πολύ συνηθισμένες σε ενήλικες, αλλά σε ένα νήπιο δεν είχα δει ποτέ μια τέτοια στάση, τόσο έντονη κι επίμονη.
Στους ενήλικες αυτή η έλλειψη επαφής μπορεί να αντιμετωπιστεί χρησιμοποιώντας τη χαρακτηραναλυτική μέθοδο, επισημαίνοντας αυτό που συμβαίνει, με μίμηση της κατάστασης, ζητώντας από τον θεραπευόμενο να περιγράψει πώς αισθάνεται ή ακόμα ότι δεν αισθάνεται.
Κάποιες φορές η έλλειψη επαφής μπορεί να αναιρεθεί με την προσποίηση σε υπερβολικό βαθμό αυτής της κατάστασης. Καμία από αυτές τις μεθόδους δεν είναι εφαρμόσιμη σ' ένα νήπιο. Αυτό που ξέραμε ήταν ότι η έλλειψη επαφής ήταν άμυνα ενάντια σε δυνατό συναίσθημα. Εφόσον σ' αυτό το σημείο δεν έδειχνε να δυσκολεύεται να εκφράσει οργή κι έκλαιγε σχετικά εύκολα, φαινόταν πως αυτό που του έλειπε ήταν η αγάπη και η δυνατότητα να εκφράσει αγάπη.
Η μητέρα του ήταν ανίκανη να του δώσει αυτήν την αγάπη. Έτσι λοιπόν συμπέρανα πως αυτή η έκφραση αγάπης ήταν το τρέχον πρόβλημά του κι έπαιξα λίγο μαζί του μιλώντας του. Αυτό όμως παρέμενε αδιάφορο.
Καθώς κυλούσε ο χρόνος, η μαθήτριά μου αγάπησε το αγοράκι και συζήτησα μαζί της την πιθανότητα να το αναλάβει, απλά δείχνοντάς του αγάπη και να παίζει μαζί του. Εκείνη χάρηκε πολύ. Ανησυχούσα όμως με τη συνήθειά του να κρατά την αναπνοή του όταν πάθαινε κρίσεις θυμού και ήθελα να το βοηθήσω - αν ήταν δυνατό - ν' απαλλαγεί από αυτά τα προβλήματα, πριν το παραπέμψω για θεραπεία.
Στη δέκατη έκτη συνεδρία η μητέρα με ενημέρωσε ότι το παιδάκι της είχε πάθει τρεις κρίσεις θυμού. Είχε κρατήσει την αναπνοή του χωρίς όμως να ακολουθήσουν σπασμοί ή επιληπτική κρίση. Οι μύες της σπονδυλικής στήλης ήταν πάλι σε συστολή και ο λαιμός του σφιγμένος. Εξακολουθούσε να είναι παθητικό. Χαλάρωσα τις μυϊκές συσπάσεις και κατάφερα να το βοηθήσω να κλάψει ελεύθερα.
Στη δέκατη έβδομη συνεδρία η μητέρα ανέφερε ότι είχε πάθει μια κρίση θυμού κατά την οποία έκλαιγε και ανέπνεε ελεύθερα. Ωστόσο, συμπεριφερόταν παθητικά με τους φίλους του. Ήταν βέβαιο πως αποσυρόταν γιατί οι γονείς δεν μπορούσαν να το αντέξουν με άλλη συμπεριφορά. Γι' αυτό το λόγο είχε μάθει να συγκρατείται πολύ καλά, αλλά όχι να απολαμβάνει τη ζωή και να εκφράζεται. Όταν ξάπλωσε στον καναπέ εξακολουθούσε να είναι παθητικό και απόμακρο, αλλά με ελάχιστη μυϊκή θωράκιση. Ένιωσα ότι ήταν έτοιμο να το αναλάβει η μαθήτριά μου και όταν το δήλωσα στη μητέρα του της άρεσε η ιδέα.
Μετά από αυτή τη συνεδρία το νήπιο έκλαψε ελεύθερα, χωρίς την τάση να κρατάει την αναπνοή του και κατόπιν το ανέλαβε η μαθήτριά μου. Εκείνη ανέφερε ότι στην πρώτη του συνεδρία το παιδάκι φαινόταν ντροπαλό και προσκολλημένο στη μητέρα του. Γι' αυτό το λόγο προσπάθησε μόνο να κάνει επαφή μαζί του κρατώντας το, μιλώντας του κι ακουμπώντας τρυφερά τη μύτη της και τα χείλη της στο πρόσωπό του. Όταν ακούμπησε το πρόσωπό της στο δικό του, το παιδάκι ξέσπασε σε λυγμούς γεμάτους θλίψη κι έγινε απόμακρο σαν να μην μπορούσε να αντέξει το συναίσθημα. Δεν κράτησε την αναπνοή του και η απόμακρη έκφρασή του άρχισε να χάνεται.
Στη δεύτερη συνεδρία ήταν πιο ενεργητικό, συμμετείχε στο παιχνίδι και τελικά έγινε επιθετικό, χτυπούσε και κλοτσούσε αλλά μπορούσε να δέχεται χάδια. Με τον καιρό ανταποκρινόταν όλο και περισσότερο, απολαμβάνοντας τη σχέση του με τη μαθήτριά μου και σιγά - σιγά άρχισε να γίνεται πολύ γλυκό και τρυφερό παιδί. Δεν έπαθε άλλες κρίσεις θυμού.
Το νήπιο τέσσερις μήνες αργότερα - από τότε που γράφτηκε αυτό το κείμενο - ήταν ακόμη υπό παρακολούθηση και φροντίδα, αλλά αισθάνομαι ότι έχει προχωρήσει πολύ ώστε να λέω με σιγουριά ότι γλίτωσε από τη ζωή ενός επιληπτικού. Δεν είχε άλλες επιληπτικές κρίσεις από τον καιρό της πρώτης συνεδρίας, παρόλο που σταμάτησε τα φάρμακα. Δεν έπαθε άλλες κρίσεις θυμού για κάποιο διάστημα και για μεγαλύτερη χρονική περίοδο δεν κρατούσε την αναπνοή του ούτε δυσκολευόταν ν' αναπνέει.
Η μητέρα κάνει θεραπεία, προσπαθώντας να λύσει κάποια από τα προβλήματά της και ο πατέρας, τουλάχιστον, άρχισε κάπως να κατανοεί το τραύμα που προκάλεσαν στο νήπιο και οι δύο. Δεν ξέρου-με βέβαια ποια θα είναι η αντίδραση του παιδιού απέναντι στο νέο μωρό, αλλά πιστεύω ότι η μελλοντική εξέλιξή του θα είναι πολύ θετική.(3)
Αν η διαδικασία της θεραπείας φαίνεται σκληρή για ένα μικρό παιδί, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το συγκεκριμένο νήπιο υπέφερε πάρα πολύ πριν τη θεραπεία και θα συνέχιζε να υποφέρει όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας επιληπτικός.
Η μητέρα ανέφερε πως σε κάποιες περιστάσεις το ίδιο το παιδί ζήτησε να έρθει για θεραπεία και ποτέ δεν έδειξε να αντιλαμβάνεται το στιγμιαίο πόνο που βίωνε κατά τη θεραπεία ως κακόβουλη πρόθεση από την πλευρά μου. Ήταν πάντα φιλικό απέναντί μου και με εμπιστευόταν όταν κατέβαινε από τον καναπέ, άσχετα με το πόσο πολύ ανυπομονούσε να φύγει μακριά του. Ήξερε ότι το βοηθούσα με τον ίδιο τρόπο που κάποιος ξέρει ότι δέχεται βοήθεια παρόλο που πονάει όταν ένα κόκαλο μπαίνει στη θέση του ή όταν του αφαιρείται ένα απόστημα.
(1) Οι μαιευτήρες συχνά συνιστούν να τοποθετούνται τα νεογέννητα μπρούμυτα όταν ξαπλώνουν. Η δικαιολογία είναι ότι, αν το μωρό κάνει εμετό ή βγάλει το γάλα, δεν θα πνιγεί, επειδή με την αναπνοή δεν θα εισρεύσει υγρό στα πνευμόνια του. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι ειδικά τα αδύναμα και άρρωστα μωρά είναι πιο επιρρεπή στο να βγάλουν το γάλα και να πνιγούν σ' αυτή τη στάση, εκτός κι αν τα βοηθήσουμε να ρευτούν όπως πρέπει. Εξάλλου αυτή η στάση αναγκάζει το μωρό να συστέλλει τη λεκάνη και να κυρτώνει την πλάτη του παίρνοντας μια στάση προς τα πίσω. Τα ζωηρά μωρά ξεπερνούν αυτό το εμπόδιο όταν είναι μπρούμυτα, ανεβάζοντας τα πόδια προς τα πάνω και κάμπτοντας τα γόνατα κάτω από την κοιλιά τους. Τα μωρά θα έπρεπε να ξαπλώνουν είτε πάνω στην πλάτη τους είτε στο πλάι, γιατί αυτές οι στάσεις είναι πιο φυσικές και επιτρέπουν πιο ελεύθερη κίνηση. Μεγαλύτερη σημασία έχει το γεγονός ότι αυτές οι στάσεις προσφέρουν μεγαλύτερη ελευθερία στα μωρά να κοιτάζουν και να ακολουθούν κινούμενα αντικείμενα, πράγμα που βοηθάει στην ανάπτυξη των ματιών.
(2) Robert J. Doman, et al, The Doman Delacato Institute for the Achievement of Human Potential, Philadelphia. Αυτοί οι ερευνητές έχουν αποδείξει τη σημασία που έχουν για την επαρκή ανάπτυξη του συντονισμού και της ολοκλήρωσης του συνόλου της προσωπικότητας, το σύρσιμο, του μπουσούλημα, το περπάτημα και άλλες κινήσεις. Άτομα με δυσκολία ανάγνωσης βοηθήθηκαν στο πρόβλημά τους όταν ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα όπου άρχισαν να μπουσουλάνε και να σέρνονται, κάτι που δεν είχαν κάνει στα βρεφικά στάδια ανάπτυξής τους. Οι κινήσεις από πλευρά σε πλευρά που κάνει το κεφάλι κατά το σύρσιμο και το μπουσούλημα αποδεικνύονται πολύ σημαντικές για την ανάπτυξη του τμήματος των ματιών.
(3) Αυτό το παιδί, τρία χρόνια αργότερα, συνέχισε να εξελίσσεται σε ένα υγιές και ζωηρό αγοράκι χωρίς να παρουσιάζει κανένα από τα προηγούμενα συμπτώματά του. Δέχτηκε επίσης τη μικρή του αδερφή με πολύ καλό τρόπο.